एफडी (FD) म्हणजे काय? – संपूर्ण माहिती

आजकाल अनेक लोक आर्थिक सुरक्षिततेसाठी गुंतवणुकीचा पर्याय निवडताना बँकेतील एफडी म्हणजेच 'फिक्स्ड डिपॉझिट' ला प्राधान्य देतात. जर तुम्हीही भविष्याच्या आर्थिक सुरक्षेबद्दल विचार करत असाल, तर एफडी हा एक सुरक्षित आणि स्थिर परतावा देणारा गुंतवणूक पर्याय आहे. पण एफडी म्हणजे नेमकं काय? त्याचे फायदे काय आहेत, आणि हा पर्याय तुम्हाला कसा उपयुक्त ठरू शकतो, हे समजून घेऊया.

एफडी (FD) म्हणजे काय?

एफडी म्हणजे काय?

एफडी, ज्याला आपण 'Fixed Deposit' म्हणून ओळखतो, हा एक असा गुंतवणूक पर्याय आहे, ज्यात तुम्ही निश्चित कालावधीसाठी ठराविक रक्कम जमा करता. बँक किंवा वित्तीय संस्था या रकमेवर ठराविक व्याजदराने परतावा देतात, जो कालावधीच्या शेवटी तुम्हाला मिळतो. हा गुंतवणूक पर्याय सर्वसामान्य आणि ज्यांना बाजारातील जोखीम टाळायची आहे त्यांच्यासाठी उपयुक्त ठरतो.

एफडीचे फायदे

१. निश्चित परतावा:

एफडीचे सर्वात मोठे आकर्षण म्हणजे तो देणारा स्थिर आणि निश्चित परतावा. एकदा एफडी सुरू केल्यावर तुम्हाला ठराविक दराने व्याज मिळते, जे कालावधीच्या शेवटी परत दिले जाते. बाजारातील चढ-उतारांचा एफडीवर कोणताही परिणाम होत नाही.

२. जोखीम नसलेला पर्याय:

बाजारातील अन्य गुंतवणूक साधनांप्रमाणे एफडीवर कोणताही धोका नाही. जर तुम्ही आपल्या रकमेची सुरक्षितता आणि निश्चित परतावा शोधत असाल, तर एफडी हा उत्तम पर्याय आहे.

३. करात सवलत:

एफडीमध्ये ५ वर्षांसाठी केलेली गुंतवणूक आयकर कलम ८०C अंतर्गत करसवलत मिळवू शकते. त्यामुळे तुम्ही केवळ परतावा मिळवत नाही तर करातही बचत करू शकता.

४. लवचिकता:

एफडीचा कालावधी ७ दिवसांपासून ते १० वर्षांपर्यंत असू शकतो. त्यामुळे तुम्ही आपल्या गरजेनुसार कालावधी निवडू शकता. तसंच, काही बँका आंशिक किंवा पूर्ण पैसे आधीच काढण्याची मुभाही देतात, ज्यामुळे तुम्हाला गरज असेल तेव्हा निधी उपलब्ध होतो.

५. जोडव्याजाचा लाभ:

काही बँका एफडीवर 'compound interest' म्हणजेच जोडव्याज देतात. याचा अर्थ, तुम्ही ज्या रकमेवर व्याज मिळवत असता, त्यावर पुन्हा व्याज मिळते. त्यामुळे तुम्हाला अधिक फायदा होतो.

एफडीमध्ये गुंतवणूक करण्याचे कसे फायदे?

जर तुम्ही आपल्या आर्थिक भवितव्यासाठी निश्चित परतावा आणि जोखीम नसलेली गुंतवणूक शोधत असाल, तर एफडी एक चांगला पर्याय आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, तुम्हाला ठराविक व्याज दरावर परतावा मिळणार असल्याने, तुमची रक्कम सुरक्षित राहते.

१. भविष्यासाठी निधी:

एफडीमध्ये गुंतवणूक केल्याने तुमचा निधी सुरक्षित राहतो. यामुळे तुमच्याकडे भविष्यातील आपत्कालीन गरजांसाठी पुरेसे पैसे साठवलेले असतात.

२. दीर्घकालीन लाभ:

दीर्घकालीन गुंतवणूक करायची असेल, तर ५ ते १० वर्षांच्या कालावधीची एफडी एक चांगला पर्याय आहे. यात तुम्ही वेळोवेळी व्याज जोडून अधिक परतावा मिळवू शकता.

३. दरवर्षी मिळणारा परतावा:

एफडीमध्ये तुम्ही वार्षिक परतावा घेण्याचा पर्याय निवडू शकता. काही बँका व्याजदर वार्षिक हिशेबात परत देतात, ज्यामुळे तुम्हाला नियमित उत्पन्न मिळू शकते.

एफडीचा तोटा काय?

एफडीमध्ये गुंतवणूक करताना काही मर्यादा लक्षात ठेवाव्या लागतात. उदाहरणार्थ:

१. व्याजदर निश्चित:

एकदा एफडीचा कालावधी निश्चित केल्यावर व्याजदर बदलत नाही. जर भविष्यात व्याजदर वाढले, तरी तुम्हाला त्याचा लाभ मिळत नाही. दुसरीकडे, बाजारातील गुंतवणूक साधने जास्त परतावा देऊ शकतात.

२. मुदतपूर्व भरणा:

एफडी कालावधी पूर्ण होण्यापूर्वी पैसे काढल्यास, तुम्हाला कमी व्याज दर मिळू शकतो किंवा काही बँका दंड आकारू शकतात.

एफडी कसे निवडावे?

१. व्याजदर:

एफडी निवडताना, सर्वप्रथम बँक किंवा वित्तीय संस्थेचा व्याजदर तपासा. काही बँका जास्त परतावा देऊ शकतात, तर काही कमी. त्यामुळे विविध बँकांमध्ये तुलना करून सर्वोत्तम पर्याय निवडा.

२. कालावधी:

तुम्हाला किती काळासाठी गुंतवणूक करायची आहे हे ठरवा. लहान कालावधीसाठी गुंतवणूक करणार असाल, तर व्याजदर कमी असू शकतो, परंतु लांब कालावधीच्या एफडीवर जास्त परतावा मिळू शकतो.

३. जोडव्याज:

जोडव्याज देणाऱ्या बँकांचा विचार करा. त्याने तुमच्या गुंतवणुकीत वाढ होण्याची शक्यता असते.

४. सुरक्षितता:

जर तुमची रक्कम सुरक्षित ठेवणे महत्त्वाचे असेल, तर सरकारी बँका आणि मोठ्या प्रतिष्ठित वित्तीय संस्थांमध्ये एफडी करण्याचा विचार करा. यामुळे तुमच्या निधीची सुरक्षितता सुनिश्चित होते.

निष्कर्ष:

एफडी म्हणजे सुरक्षित, स्थिर आणि निश्चित परतावा देणारा गुंतवणूक पर्याय आहे. जर तुम्ही जोखीम टाळून आपल्या रकमेवर स्थिर परतावा शोधत असाल, तर एफडी हा उत्तम पर्याय आहे. मात्र, एफडी करण्यापूर्वी बँकांचे व्याजदर, जोडव्याज आणि इतर अटींचा विचार करूनच निर्णय घ्या. यामुळे तुम्ही आपल्या आर्थिक ध्येयांनुसार योग्य निवड करू शकाल.